Interoperabiliteit in de zorg: het gaat goed, maar het kan nog beter

Steeds meer ziekenhuizen en zorginstellingen zijn overtuigd van het belang van interoperabiliteit. Het verbetert onderlinge afstemming tussen artsen en communicatie met patiënten, en helpt meer kwaliteitsdata te verzamelen om de gezondheidszorg beter en goedkoper te maken. Ook minister Bruno Bruins van Medische Zorg maakte onlangs bekend over te willen gaan op een stapsgewijze verplichting voor zorginstellingen om digitale gegevens met elkaar uit te wisselen. Het gaat dus goed met de interoperabiliteit in de zorg, maar het kan nog beter. Hoog tijd om door te pakken! De sleutelwoorden? Web API’s en de HL7 FHIR uitwisselingsstandaard.

Ten eerste zorgt interoperabiliteit natuurlijk voor een betere afstemming tussen de verschillende behandelaars. Zij beschikken daardoor allemaal over dezelfde actuele patiëntinformatie zodat zij de best mogelijke beslissingen kunnen nemen. Daarnaast biedt interoperabiliteit de mogelijkheid meer relevante achtergrondinformatie over de patiënt toe te voegen aan het patiëntendossier: de real world data, oftewel data buiten de medische verslagen en lab-resultaten om. Hierdoor krijgen artsen een completer beeld van de patiënt en kunnen zij de behandeling beter laten aansluiten.

Daarnaast heeft interoperabiliteit ook nog een praktisch nut. Het voorkomt namelijk dubbele invoer en zorgt daardoor voor tijdsbesparing en minder kans op fouten. Hiermee besparen zorginstellingen kosten, maar verbeteren ze ook indirect de patiëntveiligheid. Tot slot biedt interoperabiliteit meer mogelijkheden tot data-sharing zodat onderzoekers lessen kunnen trekken uit grote hoeveelheden (anonieme) data. Ontzettend veel belangrijke voordelen dus!

De IT-sector zet al grote stappen in het mogelijk maken van interoperabiliteit in de zorg. Maar er is nog een lange weg te gaan voordat alle gegevens in patiëntendossiers veilig en zorgvuldig digitaal uitgewisseld worden. Natuurlijk komt deze vertraging voor een deel doordat patiëntendossiers zijn samengesteld uit gegevens uit verschillende systemen van zorginstellingen die “ineens” met elkaar moeten samenwerken. Daarnaast wordt de noodzaak van interoperabiliteit nu pas écht goed gevoeld in de boardroom van ziekenhuizen. De gezondheidszorg (en dus de ziekenhuizen) liggen momenteel onder een vergrootglas en verzekeraars, patiënten en de overheid komen continu met nieuwe eisen.

Maar ook IT-leveranciers dragen bij aan de nog beperkte interoperabiliteit. Lang niet ieder IT-bedrijf is gefocust op het realiseren van een open platform waarop andere IT-leveranciers makkelijk kunnen aanhaken. Dit zorgt in veel ziekenhuizen voor een gesloten systeem dat eerst moeten worden “opengebroken” voor er ook maar iets kan worden gekoppeld. Ook de aandacht voor privacy en informatiebeveiliging zorgt ervoor dat er -begrijpelijk- niet zomaar gegevens uitgewisseld kunnen worden tussen organisaties.

Al deze redenen bij elkaar verklaren waarom er in Nederland niet 1-2-3 een landelijk Elektronisch Patiëntendossier van de grond is gekomen. Dit betekent gelukkig niet dat interoperabiliteit in de zorg niet mogelijk is. Integendeel! Er zijn ontzettend veel zorgprofessionals en IT-bedrijven actief met dit onderwerp bezig. Ook de overheid ziet het belang van interoperabiliteit in de zorg en ondersteunt verschillende initiatieven.

In de zorg ontstaan momenteel ontzettend veel nieuwe toepassingen van interoperabiliteit, zoals het integreren van de gegevens in databases waardoor voorspellende analyses gemaakt kunnen worden. Daarnaast zorgt Internet of Things ervoor dat mobiele apparaten met sensoren belangrijke gegevens aanleveren die real time informatie geven over de patiënt. Het groeiend aantal apparaten dat relevante patiëntgegevens genereert, zorgt ervoor dat interoperabiliteit in de zorg alleen maar belangrijker wordt. Je hebt immers niets aan al die data als je het niet kunt uitwisselen.

Om de interoperabiliteit in de zorg mogelijk te maken, zijn concreet vier dingen nodig:

1. API’s om de gegevens te verzamelen.Door deze Application Programming Interfaces kunnen verschillende applicaties met elkaar communiceren en gegevens met elkaar uitwisselen. Bijvoorbeeld tussen een patiëntendossier, verschillende eHealth-applicaties en meetapparatuur. De API bepaalt de mate van openheid van de eigen database en of andere applicaties gegevens alleen kunnen inzien, of ook kunnen wijzigen en zelfs verwijderen.
2. Een standaard om de gegevens uit te wisselen tussen de applicaties.Een veel gebruikte en veel belovende uitwisselingsstandaard is HL7 FHIR. Deze Health Level 7 Fast Healthcare Interoperability Resources standaard bestaat uit herbruikbare bouwstenen die gebruik maken van webstandaarden als XML en HTTP om patiëntendossiers te ontsluiten voor mobiele toepassingen.
3. Manieren om ongestructureerde data om te zetten in gestructureerde data.Veel patiëntgegevens zijn niet in standaard opgenomen in formulieren of dossiers. Denk aan informatie over levensstijl, medicijngebruik, erfelijkheid en ziekteverloop. Allemaal belangrijke soorten achtergrondinformatie, die samen een completer beeld vormen van iemands medische gezondheid. Je kunt deze ongestructureerde gegevens omzetten in gestructureerde gegevens, bijvoorbeeld door middel van Smart Indexing, waarbij ongestructureerde data doorzocht wordt op woordgroepen en concepten en hun onderlinge relaties.
4. Een dataplatform waarop al deze gegevens samenkomen.Aan een grote berg data heb je niet zoveel. Om er conclusies uit te kunnen trekken, zal je gegevens moeten integreren, combineren en analyseren. Dit gebeurt op een dataplatform: een virtuele omgeving die steeds vaker in de Cloud wordt ontwikkeld. Op het gebied van dataplatformen kan de zorgsector lessen trekken uit andere sectoren, waar al gewerkt wordt met deze dataplatformen.

Echte interoperabiliteit in de zorg: het kan dus! De kennis en technologieën zijn er en ook met de mindset van bestuurders gaat het de goede kant op. Wil je meer weten over interoperabiliteit in de zorg van de toekomst? Download dan gratis onderstaand e-book.
 
De route naar een moderne zorgorganisatie E-book voor bestuurders in de zorg